سال 1956 در چنین روزی، جمال عبدالناصر رئیس جمهور وقت مصر کانال سوئز را که به صورت تاریخی در اختیار انگلستان و سایر کشورهای اروپایی بود ملی اعلام کرد. این حرکت به این معنی بود که زانپس دولت مصر از کشتیهایی که از کانال عبور میکردند تعرفه دریافت مینمود و بنا بود که عایدی آن صرف ساخت سد اسوان گردد. این اقدام مصر تقریبا بدون درنگ با پاسخ تند انگستان، فرانسه و اسرائیل روبهرو شد و این کشورها به بهانه آزاد سازی کانال به مصر حمله نظامی کردند. با توجه به ضعف نظامی مصر دربرابر نیروهای متجاوز، این کشور به عنوان پاسخگویی 40 فروند کشتی را در کانال سوئز غرق کرد به طوری که این کانال استراتژیک کاملا مسدود گردید! با پادرمیانی سازمان ملل و حمایت آمریکا آتشبس برقرار گردید و کانال در آوریل 1957 (حدود 6 ماه بعد) مجددا باز گردید و نیروهای پاسدار صلح سازمان ملل در شبهجزیره سینا مستقر شدند.
اهمیت ملی شدن کانال سوئز برای مردم مصر شاید قابل مقایسه با ملی شدن صنعت نفت در ایران به رهبری دکتر محمد مصدق یا ملی شدن صنایع مس شیلی به رهبری سالوادور آلنده باشد. دولت وقت هر دو کشور با کودتای حمایت شده توسط کشورهای قدرتمند جهان سرنگون شد! برخورد کشورهای قدرتمند جهان با حرکات ملی و استقلال جویانه کشورهای به اصطلاح جنوب جالب توجه است: حمله نظامی به مصر، کودتا در ایران، کودتا در شیلی!
سه کشور مصر، ایران و شیلی از جمله پویاترین و تحویل یافته ترین کشورهای منطقههای خود هستند (چه از لحاظ اجتماعی و چه از لحاظ اقتصادی). کشورهایی که مهد جنبشها و تحولات بزرگ بوده و در صورتی که مجال نفس کشیدن بیابند میتوانند رهبری فکری و سیاسی کشورهای منطقه خود را به دست بگیرند. متاسفانه برخورد و رویکرد خشن و سودجویانه کشورهای قدرتمند (مدعی دموکراسی و حقوقبشر) با امثال مصر یا شیلی، بزرگترین آسیب را به رشدجنبش آزادیخواهی و دموکراسی خواهی در این کشورها میزند.
همه میدانیم که ایران امروز هنوز زخم کودتای 28 مرداد 1332 را به سینه دارد. خفقان و ارتجاع حاکم امروز تحفهای است که از صدقهسر حامیان ثروتمند حقوق بشر داریم. چه بسا اگر رخ نمیداد کودتای 28 مرداد 1332 و به دنبال آن سرکوب گسترده جنبش رو به رشد دموکراسی و جمهوریت که باعث منزوی شدن روزافزون نخبگان فکری و فرهنگی کشور گردید، سالهای بعد شعبانهای جعفری و خاندان حلالزادهشان ارکان سرنوشت مردم را به دست نمیگرفتند.
ممنون از لطفت بامداد عزيز
لایکلایک