منظومه وبلاگستان فارسی

محققین دانشگاه حقوق هاروارد تحقیقی در رابطه با وب‌لاگستان فارسی انجام داده‌اند که با توجه به روش‌مندی علمی و نتایج بسیار جالب آن از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. (متن کامل آن‌را می‌توانید از این‌جا دریافت کنید). با توجه به این‌که بسیاری از خواننده‌گان فارسی‌زبان ممکن است نتوانند متن اصلی را به زبان انگلیسی مطالعه کنند در این‌جا چند برش خلاصه شده و چند نمودار از این تحقیق را می‌آورم و برای سهولت نمودارها را ترجمه و بعضا زیرنویسی کرده‌ام.

گروه‌بندی وب‌لاگ‌ها

وب‌لاگ‌های فارسی و در واقع وب‌لاگ‌نویسان را به چهار دسته بزرگ تقسیم می‌کنیم:

  1. طرفداران‌ جدایی دین از سیاست (سکولار) / اصلاح‌طلبان (secular/reformist)
    «ایرانیان خارج از کشور و سکولار» با علامت اختصاری secPat
    «اصلاح‌طلبان سیاسی» با علامت اختصاری refPol بیشتر روزنامه‌نگاران معترض یا وب‌لاگ‌نویس‌های مشهوری که در سال‌های اخیر از ایران رفته‌اند، همین‌طور منتقدان همیشه‌گی حاکمیت ایران در خارج از کشور
  2. محافظه‌کاران / مذهبی‌ها (conservative/religious)
    «محافظه‌کاران سیاسی» با علامت اختصاری conPol
    «جوانان مذهبی» با علامت اختصاری relYth
    «دوازده‌امامی‌ها» یا وب‌لاگ‌نویسانی که شدیدا طرفدار نظام جمهوری اسلامی، انقلاب، فلسفه سیاسی اسلام و نگرش خاصی به شیعه هستند با علامت اختصاری Twelver یا 12er
  3. ادبیات فارسی و شعر (persian poetry and literature) با علامت اختصاری poet وب‌لاگ‌هایی که درباره شعر و ادبیات فارسی می‌نویسند.
  4. شبکه‌های ترکیبی (mixed networks) با علامت اختصاری mixNet نسبتا متفاوت با سه دسته قبلی از این لحاظ که پراکنده‌گی بالا دارند (غیر متمرکز هستند). دارای ایدئولوژی مشابهی نیستند و متشکل از گروه‌های کوچک‌تری هستند که از لحاظ سلیقه‌ها یا عضویت در شبکه‌های اجتماعی با هم پیوند دارند. مثلا وب‌لاگ‌هایی با محوریت ورزش، فرهنگ اقلیت یا رسانه‌های مردم‌پسند.

منطومه وبلاگستان فارسی

اگر وبلاگستان فارسی را یک منظومه ستاره‌ای تصور کنیم، گروه‌های یاد شده به صورت زیر نمودار می‌شوند:( تصویر اصلی بدون ترجمه‌های من)

Iran_blogosphere_map

وضعیت مکانی

وب‌لاگ نویسان ایرانی بیشتر داخل ایران هستند، اما در گروه «ایرانیان خارج از کشور و سکولار» (secPat) ، اقلیت بزرگتری خارج از ایران هستند:

location

وضعیت جنسیت

در کل تعداد وب‌لاگ‌نویسان مرد (مذکر) بیشتر است ولی در بعضی قسمت‌ها مانند «ایرانیان خارج از کشور و سکولار» (secPat)، «شعر و ادبیات» (poet) و به خصوص «شبکه‌های ترکیبی» (mixNet) زنان وب‌لاگ نویس اقلیت‌های بزرگ‌تری را تشکیل می‌دهند:

gender

وضعیت گمنامی

برخلاف انتظار گروه «طرفداران‌ جدایی دین از سیاست (سکولار) / اصلاح‌طلبان» (secular/reformist) ، حتی آن‌هایی که از داخل ایران می‌نویسند، چندان علاقه‌ای به گمنام نوشتن ندارند و بیشتر از «نام» در وب‌لاگ‌هایشان استفاده می‌کنند. این درحالی‌است که وب‌لاگ‌نویس‌های «محافظه‌کار سیاسی» و «شبکه‌های مختلط» تمایل بیشتری به عدم استفاده از نام دارند. به طور نسبی گروه «شاعرها» بیشتر از سایر گروه‌ها متمایل با استفاده از «نام‌هایی» است که به نظر واقعی می‌رسند.

anonymity

وضعیت سنی

آمارهای توزیع سنی (برای وب‌لاگ‌هایی که سن نویسنده آن‌ها قابل تخمین بوده) نشان می‌دهد طیف جوان در وب‌لاگستان بیشتر است:

توزیع سنی وبلاگنویسان ایرانی

موضوعات مورد بحث

topics-politics-public-affair

topic-islam-religion

topic-personal-life

topic-topical

وضعیت فل…ل…ت…ر شدن وب‌لاگستان

در دو نمودار زیر می‌توانید قسمت‌های قابل دیده شدن و غیرقابل دیده شدن وب‌لاگستان فارسی را مشاهده کنید. همانطور که دیده می‌شود بیشتر از همه وب‌لاگ‌های اصلاح‌طلبان یا افراد سکولار محدود شده است.

visible-blocked

یا به صورت عددی:

visible-blocked-table

وب‌لاگستان فارسی یک‌دست نیست

در مقدمه تحقیق فوق آمده است:

برخلاف نظر عمومی که وبلاگ نویسان ایرانی از گروهی دموکرات منتقد حکومت ایران تشکیل شده است، ما متوجه حضور طیف گسترده‌ای از عقاید از مذهبی‌های محافظه‌کار تا گروه ‌های سکولار و اصلاح‌طلب شدیم با موضوعات مورد بحثی که از سیاست و حقوق بشر گرفته تا شعر و مذهب و فرهنگ عامه را شامل می‌شود. تحقیق ما نشان می‌دهد که در واقع منظومه وبلاگستان فارسی یک فضای بحث و گفتگو با حدود 60000 وب‌لاگ فعال است که در آن وب‌لاگ‌نویسانی با عقاید و سلایق گوناگون حضور دارند.

متن کامل

در صورت علاقه تاکید می‌کنم متن کامل گزارش این تحقیق را از این‌جا دریافت و مطالعه کنید. چون علاوه بر نمودارها، تحلیل‌های روشن‌گری نیز ارائه داده است. ترجمه، جدا کردن نمودارها و زیرنویسی آن‌ها در محیط گرافیکی چند ساعت وقت گرفت، امیدوارم حاصل کار برای آشنایی خواننده فارسی‌زبان با تحقیق انجام شده و ایده‌های حاصل از آن مفید واقع شود.


مشترک خوراک بامدادی شوید
کامل
فقط مطالب
فقط لینکدونی

نویسنده: bamdadi

A little man with big dreams.

45 دیدگاه برای «منظومه وبلاگستان فارسی»

  1. بینظیر و فوق العاده بود بامدادی عزیز
    البته شاید لزومی نداشته باشد که اصلاح کنی
    چون منطقاً خواننده ای که به دقت مطالب و نمودارها را بررسی کند خودش متوجه میشود
    ولی در نمودار وضعیت سنی وبلاگنویسان
    باید برای توضیح رنگ زرد که بزرگسال جوان است محدود 25 تا 35 را قرار دهی
    که البته به نوعی اشتباه تایپی هست
    میبخشید که جسارت شد ولی حیفم آمد که این کار فوق العاده بخاطر یک نقص جزئی از کمال بیافتد

    لایک

  2. ببينيم اين تمركز كنگره امريكا بر وبلاگ نويسان ايران،وبلاگ نويسي را به جرم محرز سياسي و از مصاديق كارهاي بد بد! تبديل مي كند يا نه؟؟!!

    لایک

  3. ببین این وبلاگ نویسان ایرانی چیکار کردن که آمریکاییها جمع میشن آمار وبلاگ نویسان ایران رو بگیرن. طبق آماری، ایران رتبه سوم وبلاگ نویسی رو در جهان از آن خود کرده و پیش گامهایی از وبلاگ نویسان ایرانی فعلا زندانی هستن !!! بابا ایران چه میکنه!!!!

    لایک

  4. کار شایسته ای بود جناب بامدادی، فکر کنم من جزء دسته کنسرناتیوها قرار میگیرم و وردرسی های خودمان الا من بیشتر سکولار اند.

    لایک

  5. @کمانگیر، Aamir، سارا، سولوژن، عمو اروند، خسروبیگی، Mohammad Ali: ممنون از همه‌گی. تک‌تک کلماتی که این‌جا نوشتید برای من بی‌نهایت ارزش داره.

    @آذرشب: دستت درد نکنه، خودم اصلا متوجه نشده بودم. درسش کردم.

    @raha: لینک‌های اصل مقاله رو از همون اول توی خود نوشته (هم قسمت مقدمه و هم در پایان) گذاشتم. 🙂

    @پیمان: کنگره یا هاروارد؟ ولی منظورت رو گرفتم 🙂

    @toby: با وجود کم لطفی دوستان قیچی به دست، هنوز هم وبلاگستان ایرانی جزو فعال‌ترین‌ها در سطح جهانه.

    @صندوقچه: برای من خیلی جالب که فهمیدم صداهای دیگری هم در وبلاگستان فارسی هست. مثلا تعداد بسیار قابل توجه وبلاگ‌های شعر یا ادبی، یا به قول شما وب‌لاگ‌هایی با گرایش سیاسی محافظه‌کار مذهبی.

    @طاها بذری: این سئوال برای من هم پیش اومده. توی خود مقاله نوشته شده که از روش‌های هوشمند استفاده شده (مثلا شاید از تواتر استفاده از واژه‌های سیاسی خاص بشه گرایش فکری وب‌لاگ نویس رو حدس آماری زد)،‌ ولی به گمونم حتما لازم بوده که دست‌کم توی یک جامعه آماری کوچک وب‌لاگ‌ها توسط اشخاص مطالعه بشن.

    @مهدی مصطفایی: یواش حرف بزن، از فردا کل وردپرس رو تخته می‌کنن‌ها!

    لایک

  6. ممنون از شما برای ترجمه…
    به طاها بذری: خوب اين اولين سئوالی بود که برای من پيش آمد…اين تحقيق خيلی مشکل داره و من الان وقت اين رو ندارم که در موردش بنويسم اما اگر خيلی دلتون می خواد بدونين خودشون توضيح دادن که هفت نفر ايرونی براشون کار می کردن که به دليل حساسيت های سياسی موضوع (يعنی حسين درخشان و افشاگری هاش) نمی خوان که شناخته شن و اسمشون چاپ نشده:
    A group of seven Persian speakers read and coded more than 600
    blogs over a period of approximately five months. Of these, 500 (that were part
    of the final map) were included in the analysis. Researchers had at least general
    professional proficiency (self-assessed) in Persian, and in most cases native-level
    language fluency. Researchers remained anonymous due to the sensitivity of
    studying Iran and Iranian blogs. To supplement our understanding we sat on
    several occasions with researchers and read blogs together, as well as analyzed
    popular outlinks such as news sources, portals, and other websites.

    لایک

  7. خیلی عالی بود….
    چیزی که هاروارد بیرون بده % 100 درسته
    ممنون بخاطر ترجمه ، مرتب کردن و خلاصه کردن

    لایک

  8. از این تلاش مهم و سختتون بینهایت متشکرم. من هم در دانشگاه سیدنی روی اینترنت و وبلاگ نویسی تحقیق می کنم و وبلاگی هم در همین زمینه به تازگی شروع کردم. ازتون اجازه میخوام که این سایت رو لینک بدم. البته اصل مقاله رو دیروز استاد راهنمام برام ایمیل کرده بود ولی چون شما زحمت ترجمه ای جامع و خوب رو کشیدین برای خوانندگان فارسی زبان وبلاگ من مفید هست که سایت شمارو ببینن.

    لایک

  9. @صادق، erfanik ، raoros، : ممنون
    @sibil: من در جریان نام اشخاصی که توی این پروژه کار کردن نیستم ولی به نظرم می‌رسه که در حد همون نمونه آماری که مطالعه روش انجام شده تحقیق بی‌طرف بوده. شاید بهتر باشه مشکلات این تحقیق رو این‌طوری بگیم که با توجه به این‌که توی این‌ زمینه خیلی کم کار شده و با توجه به محدودیت‌ها و پارامترهای ناشناخته، نتایج به دست اومده به صورت خاص شاید خطا یا عدم قطعیت قابل توجهی داشته باشه، اگر چه به صورت عام و از نظر وضعیت‌ جهت‌گیری‌ها و روندهای موجود وب‌لاگستان بسیار روشن‌گره.

    @نازنین
    با تشکر از عنایت شما به مطلب ارسال شده در بامدادی باعث افتخار و خوش‌حالی من خواهد بود که افراد بیشتری و به خصوص جامعه دانشجو و دانشگاهی آن را مطالعه کنند.
    من هم به وب‌لاگ شما لینک دادم و در ضمن این رو هم بگم من عاشق رشته‌ای هستم که شما می‌خونید.

    @mohsen: از بحث این مقاله خاص که بگذریم سئوال من اینه: چرا چیزی که هاروارد بیرون بده حتما صد در صد درسته؟ اعتبار یک تحقیق وقتی مشخص می‌شه که در جامعه علمی مطرح بشه و محک اهل علم رو بخوره. فقط به حساب این‌که نام هاروارد بالای سربرگ یک تحقیق نوشته شده باشه، اگر چه آن را «قابل توجه» می‌کند، اما «صد در صد درست» نمی‌کند.

    @از زنده‌گی: مرحبا بکم… می‌دونید این‌جایی که من کار می‌کنم «مرحبا» یعنی سلام 🙂 ممنون از این‌که سر زدید.

    @مجنون: باید 20 یا 30 سال صبر کنی وب‌مفهومی گسترش پیدا کنه. الان باید دستی دونه دونه وب‌لاگ‌ها رو خوند، چه برسه که داده‌کاوشی بخواد روشون انجام بشه 🙂

    لایک

  10. سلام
    دستت درد نکنه خیلی جالب بود
    لینک فایل پی دی اف قطع شده
    اگه میشه فایل رو خودتون یه جای دیگه آپلود کنید
    یا برام ایمیلش کنید
    ممنون

    لایک

  11. راستش من هنوز فایل گزارش اصلی رو دانلود نکرده ام. اما نکته ی خیلی مهم در چنین تحقیق هایی, روش آنها است, خصوصا روش نمونه گیری و تعریف عملیاتی و شاخص سازی برای این تعابیری که به کار برده شده. این ها است که اعتبار نتایج را تعیین می کند. بسیاری از این تحقیق هایی که در مورد وبلاگستان می شود در مورد نمونه گیری شان ابهام هست و این کاملا نتایج آن ها را با تردید روبرو می کند.

    لایک

  12. @ ندا رضوی:

    کاملا موافق. نمونه‌ آماری که تحقیق روی آن انجام می‌شود بسیار بسیار در تعیین اعتبار و سندیت تحقیق مهم است. در این مورد خاص در این زمینه نمی‌توانم نظری بدهم. جز این‌که امیدوار باشیم تحقیق‌های مشابهی توسط سایر موسسات علمی انجام شود تا بتوانیم مقایسه و تعیین اعتبار کنیم.

    با تشکر

    لایک

  13. با سلام و تشکر از زحمتی که کشیدی
    با عرض پوزش من هم نتوانستم متن کامل را بگیرم آیا ممکن است زحمت ارسال آن را برای من هم بکشید
    و دیگر اینکه آیا از ترجمه کامل این مقاله خبری دارید؟
    ممنون

    لایک

من همه‌ی کامنت‌های وارده را می‌خوانم. اما ‌لطفا توجه داشته باشید که بنا به برخی ملاحظات شخصی از انتشار و پاسخ دادن به کامنت‌‌هایی که (۱) ادبیات تند، گستاخانه یا بی‌ادبانه داشته باشند، یا (۲) در ارتباط مستقیم با موضوع پستی که ذیل آن نوشته شده‌اند نباشند و یا (۳) به وضوح با نشانی ای‌میل جعلی نوشته شده باشند معذور هستم. در صورتی که مطلبی دارید که دوست دارید با من در میان بگذارید، از صفحه‌ی تماس استفاده کنید. با تشکر از توجه شما به بامدادی.