این سومین مجموعهی نگاه استراتژیک در بامدادی است. مطالب نگاه استراتژیک معمولا گردآوری، ترجمه یا خلاصهسازی تحلیلهای استراتفور است که تلاش میکند نگاه بیطرفانه و کارشناسی به اوضاع جهان داشته باشد.
پیام اوباما و نگاه ایران به آمریکا – قسمت اول
پیام تبریک نوروزی اوباما به ایران بیشک بخشی از استراتژی کلیتر او برای نشان دادن این نکته است که کابینهی او قصد دارد سیاست خارجهی آمریکا را تغییر دهد: دستکم تا حدی که بتواند با رژیمهای دیگر (که ایران دشوارترین و بحثبرانگیزترین آنهاست) گفتگوی مستقیم برقرار کند. در این زمینه استراتژی آمریکا خیلی واضح و سرراست است: اوباما تلاش میکند تا ذهنیت جهانی جدیدی در قبال ایالات متحده ایجاد کند. افکار جهانی، آمریکای جورج بوش را آمریکایی دیده بود که متمایل به مذاکره کردن با دولتهای دیگر نیست: با دشمنانش مذاکره نمیکند و به حرف متحدانش گوش نمیدهد. از نظر اوباما، همین ذهنیت، با افزایش شکاکیت نسبت به آمریکا به خودی خود به سیاست خارجهی این کشور آسیب وارد کرده است. بنابراین تبریک نوروزی اوباما به ایران بخشی از استراتژی او برای تغییر لحن سیاست امور خارجهی آمریکاست.
از سوی دیگر تبریک نوروزی شیمون پرز -رئیسجمهور اسرائیل- به ایران نیز به این هدف بوده است که به ایرانیها نشان داده شود که اسرائیل مانع حرکت آمریکا به سوی ایران نخواهد شد. اسرائیلیها با صادر کردن این پیام تبریک موافقت کردند چرا که انتظار ندارند روابط ایران و آمریکا تغییر اساسی و مهمی بکند. همینطور آنها با این حرکت نشان دادند که مسئول شکست احتمالی تلاشهای اوباما برای ایجاد تغییر نیستند، نکتهای که برای روابط اسرائیل-آمریکا اهمیت دارد.
پاسخ سرد ایران هم البته قابل درک است. ایالات متحدهی آمریکا درخواستهای متعددی از ایران کرده و در پاسخ عدم تبعیت ایران از این خواستهها، این کشور را توسط تحریمهای اقتصادی متعدد تحت فشار قرار داده است. بنابراین مفید خواهد بود اگر نگاهی بیاندازیم به زاویهی دید ایرانیها نسبت به آمریکا.
زاویهی دید ایران نسبت به آمریکا
آمریکا دو خواستهی مهم از ایران داشته است. اول اینکه از ایران میخواهد که برنامهی هستهای نظامیاش را متوقف کند. دوم (که خواستهی بسیار مهمتری است) اینکه از ایران میخواهد نفوذ خود را در چیزی که آمریکا آنرا تروریسم مینامد خاتمه دهد: از حزبالله لبنان گرفته تا گروههای شیعه در عراق. در صورت تمکین ایران امتیازی که ایالات متحده در نظر گرفته حذف تحریمهای اعمال شدهی اقتصادی علیه ایران است.
اما از دید تهران، برداشته شدن تحریمها پاداش بسیار کوچکی به ازای چنین عقبنشینیهای استراتژیکی مهمی است. اولا که تحریمها چندان موثر نیستند. تحریمها فقط وقتی موثر خواهند بود که اغلب قدرتهای مهم جهانی نسبت به اجرای آن وفاق داشته باشند. اما روسها و چینیها برای اجرای دقیق و سیستماتیک تحریمها علیه ایران آماده (مصمم) نیستند. بنابراین کمتر چیزی است که ایران حاضر باشد بهایش را بپردازد ولی به واسطهی تحریمها نتواند آنرا به دست بیاورد. مشکل ایران این است که امکاناتی زیادی ندارد که بخواهد خیلی چیزها را به دست بیاورد و در واقع به خاطر مشکلات اقتصادی اصولا قدرت مالیاش چنین اجازهای به او نمیدهد. اقتصاد ایران بیشتر به خاطر مشکلات داخلی در هم شکسته است تا به خاطر تاثیر تحریمها. بنابراین از دید ایرانیها، آمریکا امتیازهای استراتژیک خیلی مهمی را طلب میکند، اما در مقابل امتیازهای اندکی را پیشنهاد میکند.
در ادامهی مطالب این سری نگاه استراتژیک، نگاه دقیقتری خواهیم داشت به خواستههای کلیدی آمریکا از ایران و نشان خواهیم داد چرا ایران از نظر ژئوپولیتیکی نمیتواند این امتیازها را به آمریکا بدهد، دستکم نه تا وقتی که آمریکا حاضر شود به ازای آنها امتیاز اساسیتری به ایران بدهد.
با من بمانید تا در مجموعهی «نگاه استراتژیک» دینامیسم حاکم بر دنیای امروز را بهتر بشناسیم.
سلام
استفاده بردم. و مرسی از زحمتی که می کشید.
لایکلایک
ارادت دارم.
لایکلایک
سلام
دورا دور همذیگه رو می شناسیم و چند باری صحبت کردیم از طریق چت.
و اما الان نیاز به یه قالب خوب برای فتو بلاگم می گردم.
چیزی مثل قالب خودت که فارسی هم باشه سراغ داری ؟
ممنون می شم.
لایکلایک
وردپرس دات کام یه دونه پوستهی رسمی فوتوبلاگ داره که من از همون توی یکعکاس استفاده کردم. خارج از محیط وردپرس دات کام پوستههای فوتوبلاگی متعددی هست که من آشنایی دقیقی ازشون ندارم.
لایکلایک
ممنونم …
لایکلایک
از سوی دیگر تبریک نوروزی شیمون پرز -رئیسجمهور اسرائیل- به ایران نیز به این هدف بوده است که به ایرانیها نشان داده شود که اسرائیل مانع حرکت آمریکا به سوی ایران نخواهد شد.
چرا باید این حرف درست باشه؟
لایکلایک
بایدی در کار نیست. اینطور به نظر میاد. این تبریک دو تا کارکرد «احتمالی» داشته:
1. به ایران گفته شود، ببینید ما مخالف مذاکرهی شما با آمریکا نیستیم. (هر چند در عمل ممکن است مخالف باشند، دستکم تا وقتی اتفاق جدیای نیفتد خودشتان را موافق نشان میدهند)
2. به آمریکا گفته شود، ببین ما مانع تحول دیپلماسی شما نیستیم، اگر بعدا دچار مشکل شدید تقصیر ما نیدازید.
لایکلایک
مطلب خوبی بود اما من حس نمیکنم تحلیل مسئلهی رابطهی ایران و آمریکا بر مبنای تئوریهای واقعگرایانه و از جمله تئوری منافع متقابل چندان توضیح دهندهی شرایط موجود باشد.
آن قسمت از مطلب که به عدم تناسب میان خواستههای آمریکا و امتیازاتی که حاضر به ارائهی آن است و تاثیر آن بر بنبست در روابط چشمگیر بود اما امتیاز مورد علاقهی ایران که تناسبی با خواستههای آمریکا داشته باشد چیست؟ من نمیتوانم جواب قانع کنندهای برای این پرسش بیابم.
نگاه سیاستگذاران ایران به مسئلهی رابطه با آمریکا حداقل در آن قسمتی که اسرائیل نیز یک طرف بازی است نمیتواند بر مبنای منافع ملی باشد، عدم حمایت از حزبالله در حرف آسان است، در عمل محدودیتهای ایدئولوژیک حکومت و تلاشی که حکومت ایران برای مشروعیتسازی از طریق آرمان فلسطین داشته وضع را پیچیده می کند و فراموش نکنیم که پشتوانهی گفتمانی تجهیز ایران به سلاح هستهای نیز همین آرمان فلسطین است. اگر آمریکا برای برقراری رابطه با ایران پیششرط بگذارد در زمینهی برقراری رابطه در کوتاه مدت اتفاق خاصی نخواهد افتاد.
لایکلایک
امتیاز مورد علاقهی ایران تضمین امنیتی و همینطور توقف تلاشهای آمریکا برای ناپایدار سازی ایرانه. در اون صورت ایران میتونه به سرعت به یک قدرت منطقهای مهم تبدیل بشه، چیزی که در حال حاضر آمریکا به هیچ وجه خواستارش نیست…
در مورد منافع ملی بحث زیاد هست. به سختی میشه تعریف دقیقی از اون به دست آورد و همینطور به سختی میشه گفت استفادهی ایران از برنامهی هستهای و یا حمایت از گروههای شیعه که به عنوان اهرم استراتژیک و ابزار چانهزنی شکل گرفته بر ضد منافع ایرانه. منظورم این نیست که این حمایتها لزوما به سود ماست، اما به این سادگیها هم آلترناتیو استراتژیک برای ایران نمیتونم متصور بشم.
لایکلایک
سلام ممنون از آماده سازی این مطلب خوب ، منتظر ادامه این سری هستم.
لایکلایک
سلام
در مورد مواردی که ذکر کردید در مورد تحریمات در مقابل ایران و غیره
از شما بعیده که انقدر سطحی به مسائل نگاه کنید در پشت پرده سیاست های کنونی ایران مسائلی هست که من و شما صد در صد ازش بیخیریم
در مورد لغت تروریست که در مورد ایران به کار میره در خیلی از بمب گذاری ها دستی از ایران وجود دارد در فروش اسلحه به عراق و فلسطین هم که به اثبات رسید
هر عملی عکس العملی در پی داره که این ها نتیجه رفتار ناشایست دولتمردان ایرانی است نگاهتون خیلی یکطرفه بود
لایکلایک
سلام من خيلي از مطالبتون استفاده كردم ممنون ميخواستم خواهش كنم كه اگر امكان دارد قسمت دوم را هم دريافت كنم چون براي يكي از كارهاي تحقيقيم به ان نياز دارم
لایکلایک
با ظاهر تحلیل موافقم.
اما به نظر من این آمریکاست که به دنبال سلاح هسته ایه. نه ایران. همچنین آمریکا و اسراییل با کشتن هزاران زن و کودک بی گناه و اشغال سرزمین هایی که متعلق به اونها نیست تبدیل به تروریسم جهانی شدند. نه ایران.
مثل این میمونه که من بزرگترین دروغ پراکن دنیا باشم اما موسسه مبارزه با دروغ گویی راه بندازم و دیگران رو متهم به دروغ گویی کنم!
متاسفانه آمریکا خودش و مردم اش رو به خواب زده و حاضر نیستن بیدار شن و ببینن که خودشون دارن سلاح هسته ای تولید میکنن و به رشد تروریسم و خشونت کمک میکنن و خود آمریکاست که بزرگترین تروریست جهانه! نه ایران یا کره یا حزب الله یا …
لایکلایک