من هم مثل خیلی از ایرانی‌ها با پی‌پی جوراب‌بلنده و بامزی و الفی آشنا هستم. برای همین وقتی وارد سوئد شدم می‌دانستم با جامعه‌ای طرف هستم که کودکان (دست کم هنر با مخاطب کودک و نوجوان) در آن جایگاه ویژه‌ای دارند. این نوشته‌ی کوتاه نمی‌تواند (و قصدش را هم ندارد) که یک نوشته‌ی جامع در مورد شیوه‌ی برخورد سوئدی‌ها با بچه‌هایشان باشد. اجازه دهید در حد یک مثال باقی بماند و فکر کردن و مطالعه کردن بیشتر در مورد این موضوع باز بماند.
در سوئد کانال‌های تلویزیونی دولتی متعددی وجود دارند. یکی از این شبکه‌ها «کانال کودکان» (barnkanalen) است که اختصاص به برنامه‌های مختلف مختص کودکان و نوجوانان دارد. شبکه‌ی خوبی است و مورد علاقه‌ی کودکان و نوجوانان سوئدی اما به هر حال وجود شبکه‌ی کودکان در یک کشور موضوع چندان منحصر به فردی نیست. نکته جالب اما این بود که اخیرا متوجه شدم در این شبکه برنامه‌ای وجود دارد به نام اخبار کودکان (lilla-aktuellt) که یک برنامه‌ی خبری مختص کودکان و نوجوانان است. در این برنامه اخبار روز سوئد و جهان با زبانی ساده برای کوچک‌ترهای جامعه پوشش داده می‌شود. عنوان این برنامه در ارتباط با برنامه‌ی اخبار شب (aktuellt) که برای بزرگ‌سالان پخش می‌شود انتخاب شده است. کیفیت این برنامه به گونه‌ای است که اولا خیلی از بچه‌هایی که از سنین خردسالی عبور می‌کنند کم کم به دیدن آن علاقه‌مند می‌شوند و ثانیا چون همه چیز را ساده و آموزنده می‌کند خیلی از بزرگ‌ترها هم بدشان نمی‌آید آن‌را ببینند. شیوه‌ی پوشش اخبارش هم (با در نظر گرفتن مخاطب) مستند است. یعنی در حالی که برنامه برای مخاطب کودک و نوجوان تولید می‌شود، اما فرایند تولید برنامه و محتوایی که پوشش می‌دهد کاملا مستند است. مثلا خبرنگار این برنامه ممکن است برای پوشش اخبار سوریه با کودکان آواره‌ی سوری مصاحبه کند. مصاحبه‌ای که اولا دیدگاه یک کودک سوری را از جنگ داخلی در سوریه منعکس می‌کند (و از این لحاظ برای مخاطب کودک قابل درک‌تر است) و ثانیا قابل استناد است (کودک سوری واقعا در معرض جنگ قرار گرفته و خبرنگار یک موضوع واقعی را گزارش می‌کند). در ضمن این برنامه‌ها به صورت غیرمستقیم در برنامه‌ی درسی بچه‌ها در مدرسه گنجانده می‌شود. مثلا ممکن است معلم از بچه‌ها بخواهد در رابطه با درس علوم اجتماعی خود یکی از این برنامه‌ها را تماشا کنند و از آن سوال دربیاورند یا در مورد آن صحبت کنند.
به نظر بدیهی می‌رسد (می‌رسد؟) که بچه‌ها هم آدم هستند و حق دارند جدی گرفته شوند و موضوعات مهم با آن‌ها در میان گذاشته شود. بچه‌ها را باید داخل آدم حساب کرد، منتها با در نظر گرفتن خصوصیت‌های ویژه‌ای که دارند. اگر روزی در یک برنامه‌ی کودک سوئدی ببینید که مجری در مورد مرگ با یک بچه صحبت می‌کند، تعجب نکنید. این‌جا هر وقت با بچه‌ها صحبت می‌کنند صدایشان را ملوس نمی‌کنند و با آب نبات او را از واقعیت دور نمی‌کنند. ممکن است فکر کنید لابد برخوردشان با کودکان خشک و عبوس است، اما اگر الفی و پی‌پی و بامزی را به یاد بیاورید متوجه می‌شوید که در این جامعه بچه‌ها به شیوه‌ای کودکانه جدی گرفته می‌شوند.
آرشیو برنامه‌های لیلا اکتولت (اخبار کودک) که می‌توانید تماشا کنید (به زبان سوئدی).
با توجه به فیلتر بودن بامدادی در ایران، لطفا مطالب آن‌را از طریق اشتراک در خوراک آن پی‌گیری کنید. استفاده از مطالب و عکس‌های منتشر شده در وبلاگ‌ها و فوتوبلاگ‌های من به شرط «نقل قول دقیق»، «ذکر ماخذ» و «ارجاع لینک به اصل پست» بلا مانع است.
