حدود ۴۰٪ نفت جا به جا شده توسط مسیرهای دریایی جهان از تنگه‌ی هرمز عبور می‌کند. با توجه به این‌که این روزها بحث بستن تنگه‌ی هرمز را به شکل‌های مختلف می‌شنویم (از زبان مقامات ایرانی به عنوان اهرم فشاری که می‌تواند روی قیمت جهانی نفت تاثیر بگذارد و یا از طرف کشورهای منطقه و متحدانشان که توان‌مندی نظامی و مین‌روبی‌شان درمنطقه را به منظور خنثی کردن تهدیدهای ایران افزایش می‌دهند) سوال مهم این است که اگر تنگه‌ی هرمز مسدود شود یا به دلیل ناپایداری و ناامنی امکان صادرات نفت از آن کاهش یابد یا هزینه‌ی عبور از آن بیش از حد زیاد شود، کشورهای منطقه‌ی خلیج فارس چه راه‌های جایگزینی برای صادر کردن نفت خود خواهند داشت؟ صادرات نفت از طریق خطوط لوله (بسته به شرایط) گران‌تر از صادر کردن آن از طریق خطوط دریایی است، اما با این حال وجود گزینه‌های دیگر علاوه بر آب‌راه اصلی تنگه‌ی هرمز می‌تواند اهمیت استراتژیک این تنگه را کاهش دهد. مطلب زیر تحلیل کوتاهی است از استراتفور (همراه با نقشه) که به صورت خلاصه ترجمه می‌کنم.
خطوط لوله‌ی صادرات نفت از مسیری به غیر از تنگه‌ی هرمز
خط لوله‌ی امارات:
این خط که جدیدا به کمک چینی‌ها ساخته شده است منطقه‌ی نفتی حبشان (خلیج فارس) را به فجیره (در خلیج عمان) متصل می‌کند و ظرفیت حدود یک میلیون بشکه نفت در روز را دارد ولی تا آخر ماه جاری انتظار می‌رود امارات بیش از نیمی از نفت صادراتی خود را از مسیری غیر از تنگه‌ی هرمز صادر کند و این خط لوله به ظرفیت ۱.۸ میلیون بشکه نفت در روز برسد.
خط لوله شرق-غرب موسوم به پترولاین:
که نفت تولید شده در شرق عربستان را به بندر ینبع واقع در غرب عربستان (دریای سرخ) ارسال می‌کند و ظرفیت تا حد ۴.۵ میلیون بشکه در روز را دارد اما در حال حاضر با ۱.۹ میلیون بشکه در روز کار می‌کند. آمریکا پیشنهاد کرده است که ظرفیت این خط لوله به ۱۱ میلیون بشکه نفت در روز افزایش یابد.
خط لوله عراق از طریق عربستان سعودی:
حدود ۱.۶ میلیون بشکه نفت در روز ظرفیت دارد و نفت جنوب عراق را از طریق خاک کویت و عربستان به صورت موازی با خط لوله‌ی شرقی-غربی به دریای سرخ می‌رسد. این خط از زمان جنگ اول خلیج فارس تعطیل شده و برای بازگشایی نیازمند مذاکره عربستان و منطقه‌ی تحت نفوذ ایران در جنوب عراق است.
خط لوله‌ی ترنس-عربین:
از استان شرقی عربستان شروع می‌شود و بعد از عبور از خاک کشورهای اردن و سوریه به بندر صیدا در لبنان می‌رسد، اما این خط نیز از ۱۹۹۰ تاکنون از مدار خارج بوده است.
خط لوله‌ی کرکوک-جیحان:
آخرین خط لوله خط لوله‌ی کرکوک-جیحان است که ظرفیت بیشینه‌ی ۱.۶ میلیون بشکه نفت در روز را داراست. این خط لوله شمال عراق را به ترکیه متصل می‌کند که از آن‌جا به بازارهای غربی صادر می‌شود. به دلیل ناامنی در منطقه و کمبود تولید، این خط با حدود یک سوم ظرفیتش کار می‌کند. ترکیه و دولت محلی کردستان در تلاش برای افزودن یک خط صادراتی دیگر هستند که این پتانسیل را ایجاد می‌کند که خارج از حوزه‌ی اختیار عمل بغداد عمل کند. در صورتی که خط لوله‌ی حدیثه (در مرکز عراق) به بیجی (در شمال عراق) ساخته شود، نفت قسمت‌های جنوبی‌تر عراق نیز می‌تواند به بندر ترکیه در سواحل مدیترانه ارسال شود.
با توجه به فیلتر بودن بامدادی در ایران، لطفا مطالب آن‌را از طریق اشتراک در خوراک آن پی‌گیری کنید. استفاده از مطالب و عکس‌های منتشر شده در وبلاگ‌ها و فوتوبلاگ‌های من به شرط «نقل قول دقیق»، «ذکر ماخذ» و «ارجاع لینک به اصل پست» بلا مانع است.
بامدادی 