پروپاگاندای شاخهی رسانهای ناتو به زبان فارسی (بیبیسی فارسی!) این روزها خیلی فعال است. خطوط اصلی این پروپاگاندا دربارهی تحولات عراق به این قرار است: (۱) داعش خاستگاه مردمی دارد و یک حرکت بومی در عراق است و از سوی کشورهای منطقهای یا قدرتهای غربی حمایت نمیشود، (۲) همهی سنیها موافق داعش هستند و اصولا این یک جنگ شیعه-سنی است، (۳) ظهور داعش به خاطر بیکفایتی دولت منتخب عراق است چون این دولت بیکفایت بوده و به مردم سنی عراق ظلم کرده. اما شاید از امروز خط چهارم این پروپاگندا هم کلید میخورد: (۴) داعشیها خیلی هم افراطی نیستند!
تحلیل تاریخی زیر را که در سایت بیبیسی فارسی منتشر شده با هم بخوانیم. متن عینا منتقل شده (به غیر از چند پاراگراف آخر تحت عنوان اتحاد آزمایشی). شمارهگذاری پاراگرافها و جملههای داخل [] از من هستند. جملههای داخل [] نتیجهی منطقی جملههای بیبیسی فارسی نیستند اما میتوان تصور کرد (arguably) خوانش جملههایی نظیر آنچه در این مطلب منتشر شده (و گزارههایش کم و بیش به زبانهای مختلف تکرار میشود و تکرار میشود و تکرار میشود تا تبدیل به «فکت» شود) نتایجی شبیه آنچه نوشتهام را در ذهن بسیاری از مخاطبانی که اعتبار ویژهای برای پوشش خبری و تحلیلی بیبیسی فارسی قائل هستند القا کند.
داعشیها چقدر افراطی هستند؟ (منتشر شده در بیبیسی فارسی)
۱
در شرایطی که با پیشروی سریع «دولت اسلامی عراق و شام» موسوم به گروه «داعش»، عراق گرفتار گرداب خشونت و بیثباتی شده، یکی از مهمترین سوالات این است که این گروه را که از زمان حمله آمریکا به عراق در سال ۲۰۰۳ مهمترین خطر برای عراق محسوب میشود، چه کسانی تشکیل میدهند. شواهد دقیقی وجود دارد که داعش از شخصیتهای مستقلی تشکیل شده که توانستهاند با موفقیت، توانایی نظامی، سیاسی و مذهبی را ترکیب کنند و نیروی قدرتمندی به وجود آورند که بتواند سربازان عراقی را فراری بدهد. آن عده که فرار نکردند با مجازات اعدام روبرو شدند.
[آیا داعش از شخصیتهای مستقل تشکیل شده است یعنی کسانی که وابستگی به جایی یا کشوری یا سازمانی ندارند؟ شاید این شخصیتهای مستقل مبارزانی هستند که برای آزادی و عقیده میجنگند؟ در ضمن آیا داعش فقط سربازانی که فرار میکنند را با مجازات اعدام مواجه میکند؟ نویسنده ظاهرا فیلمها و گزارشهایی که منسوب به داعش هستند را ندیده است یا اینکه دوست دارد تصور کند که آنها را ندیده است.]
۲
چنین روشی به اضافه اجرای احکام و قوانین شرعی و از جمله کارهای عجیبی مثل قطع برق برای اینکه مردم تلویزیون تماشا نکنند، چهره ترسناکی از داعش پدید آورده است.
[آیا کارهای وحشتناک (!) داعشیها به امثال اجرای احکام شرعی یا قطع کردن برق محدود میشود؟ آیا جدا از این اعمال وحشتناک مناسب نمیبود اگر از اعمال معمولیتر (!) داعش مثل اعدام ۱۷۰۰ جوانک دانشکدهی افسری عراق که احتمالا اغلب زیر ۲۰ سال داشتهاند هم چیزی نوشته میشد؟]
۳
به علاوه داعش با استفاده گسترده از تبلیغات و شبکههای اجتماعی توانسته الهامبخش افراطیون از گروههای متعدد برای جنگ در سوریه و عراق باشد و پیروان جدیدی جذب کند.
[آیا شیوهی سربازگیری داعش بر اساس الهامبخشی و فعالیت در سایتهایی نظیر فیسبوک و توییتر است یا از طریق پرداخت پول و استخدام مزدور؟ آیا داعش به مانند یک رهبر اجتماعی «پیرو» جذب میکند، یا از طریق جذب سربازانی که استخدام میشوند یا مزدورانی که اجیر میشوند؟ دلایل افراطیون داعش برای اعمال تروریسم و آدم کشی چیست؟ ظاهرا از نظر نویسنده اینها تروریست یا مزدور یا نظایر آن نیستند بلکه پیکارجویان افراطی سنیای هستند که شدیدا با شیعهها و ایرانیها دشمنند.]
۴
دانستن اینکه این گروه واقعا تا چه اندازه اعضای جهادی متعهد و افراطی دارد، کارسختی است؛ ولی میتوانیم بگوییم مشخصههای یک گروه جهادی در داعش کمتر از آن است که خیلیها تصور میکنند. در سوریه شاهد بودیم خیلی از افراد مستقل از پیوستن گروههای افراطی و تعهد به آداب و منش آنها برای مقاصد بلندپروازانه سیاسی خودشان استفاده میکنند. وضعیت درعراق تفاوت چندانی با سوریه ندارد. افرادی با انگیزهها و خواستهای متفاوت به جهاد پیوستهاند و زیر پرچم داعش گردهم آمدهاند.
[به غیر از تعدادی پیکارجوی افراطی بدنهی داعش یک بدنهی معتدل و مستقل است (مراجعه شود به همان شخصیتها که در بالا ذکر شد!)]
۵
در حالیکه بیثباتی در عراق ربط مستقیم به اتفاقات همسایهاش سوریه دارد و خیلی از افراد که برای داعش در سوریه جنگیدهاند حالا در عراق هستند، شورش در عراق بیشتر روی سیاست از هم گسیخته عراق متمرکز است. این تفاوت عمده هدف این گروه در مقایسه با سایر گروههای جهادی است.
[آنچه در عراق رخ میدهد شورش است و نه تجاوز نظامی عربستان و شرکا به عراق و فرایندی که ذاتا ژئوپولیتیک و فرا-عراق است. در ضمن این شورش به خاطر بیکفایتی دولت منتخب عراق رخ داده است و نباید دنبال علت دیگری باشید. در ضمن این گروههای جهادی با گروههای جهادی جاهای دیگر فرق میکنند.]
۶
شیخ احمد الدباش، یکی از اعضای قبیله سنی البطه و رهبر ارتش اسلامی عراق، اخیرا در مصاحبهای با روزنامه دیلیتلگراف گفت، همه گروههای سنی علیه نوری مالکی، نخستوزیر، متحد شدهاند.
[این یکی از اعضای قبیلهی سنی البطه اگر استراتژی ارتش اسلامی عراق را تکرار نکند چه بگوید؟ مگر قرار نیست ارتش ایشان دست در دست حامیان نظامی و رسانهایاش جنگ ژئوپولیتیک در عراق را به عنوان جنگ سنی علیه شیعه جلوه دهند؟]
۷
نظامیان، بعثیهای دوران حکومت صدام حسین، روحانیون و هر کسی که در این سالها تحت فشاربوده و صدایش خاموش شده در میان این مخالفان هستند.
[نظامیان و بعثیهای دوران حکومت صدام در این سالها تحت فشار بودهاند و نمیتوانستند راحت حرفشان را بزنند. شاید از نظر نویسنده آنها در اعتراض خود محق هستند؟]
۸
نارضایتی گسترده
اگر بحران عراق را هیجانات دیوانهوار عده ای متعصب افراطی تعریف کنیم به آن معنا خواهد بود که نابرابریهای اجتماعی در عراق را نادیده گرفتهایم. در سفر به عراق از میزان فسادی که در سالهای گذشته مردم در شهرهای مختلف با آن روبرو بودهاند شوکه شدم. جنگجویانی که به سرعت در شهرهای مختلف عراق نفوذ کردند و به شصت کیلومتری پایتخت رسیدند فقط یک گروه نهیلیستی جهادی نیستند که در پی به راه انداختن یک امارات اسلامی باشند. این بیشتر یک قیام همگانی است توسط گروه بزرگی از ناراضیان در شمال غرب عراق، و محصول سالها محرومیت اجتماعی، دولت داری ضعیف و فساد دولت عراق است.
[حرکت داعش نه تجاوز تروریستی عربستان و شرکا به عراق که یک جنبش اصیل مردمی و قیام همگانی است که در اعتراض به نابرابریهای موجود در شمال غرب عراق به واسطهی بیکفایتی دولت نوری مالکی شکل گرفته است. با آنها همدردی کنید: آنها محروم هستند.]
۹
از لحاظ نظامی یکی ازدلایل اصلی پیشرفت داعش حضور پررنگ این گروه در مقابل نیروهای نظامی دولتی است و اینکه از آنها قویتر ظاهر شدهاند. مقامات پیشمرگه کرد که با آنها صحبت کردم میگویند گروه داعش خیلی پیشرفته است و پیشمرگهها با دشواری توانستهاند کنترل نقاط کلیدی کرکوک را به دست بگیرد.
[اما دلیل اصلی این یکی از دلایل چیست؟ فکر شما نباید به سمت پول و تجهییزات عربستان و شرکا، حضور نیروهای سری کشورهای منطقه و غربی جهت آموزش نیروهای داعش و در اختیار آنها قرار دادن اطلاعات امنیتی (intelligence) برود. بیشتر به این فکر کنید که عدهای بعثی همراه با حمایت مردم قسمتهای محروم عراق عامل اصلی این موفقیت هستند.]
۱۰
[در تحلیل بالا که در بیبیسی فارسی منتشر شده چند عکس کار شده است. توضیح زیر عکسها مربوط به خصوصیتهای داعش، خاستگاه آنها و موفقیت عملکردشان است، فرضا: «نیروهای داعش به صورت پی درپی عملکرد بهتری نسبت به نیروهای ارتش عراق از خود نشان دادهاند.» به انتخاب عکسها دقت کنید. آیا در این عکسها نشانی از اعدامهای دستهجمعی و فوتبال بازی کردن با سر بریدهی قربانیان و رگبار بستن اختیاری ماشینهای شخصی در جادهها میبینید؟]
با توجه به فیلتر بودن بامدادی در ایران، لطفا مطالب آنرا از طریق اشتراک در خوراک آن پیگیری کنید. استفاده از مطالب و عکسهای منتشر شده در وبلاگها و فوتوبلاگهای من به شرط «نقل قول دقیق»، «ذکر ماخذ» و «ارجاع لینک به اصل پست» بلا مانع است. در ضمن جهت گفتگو و تبادل نظر، شما را به حضور و مشارکت در گوگلپلاس دعوت میکنم.
بامدادی 