همانطور که می‌دانید در اغلب کشورهای جهان و به ویژه کشورهای صنعتی، قوانین ویژه‌ای جهت حمایت از حقوق مادی یا معنوی پدیدآورندگان نرم‌افزار (و سایر محصولات یا ایده‌ها) وجود دارد. این قوانین طیف گسترده‌ای از موضوعات حقوقی را در بر می‌گیرند و به تولیدکنندگان اجازه می‌دهند در صورت نیاز از آن‌ها جهت حفظ منافع خود استفاده نمایند. قوانین حمایت از حقوق پدیدآورندگان شامل حق ثبت اختراعات، حق طبع و نشر، نشان‌های تجاری، آدرس اینترنتی (Domain) و بسیاری موارد دیگر می‌شود.
از سوی دیگر اشخاص، گروه‌ها و موسساتی می‌باشند که اعتقاد به آزادی در دنیای نرم‌افزار دارند. آن‌ها ضمن تولید نرم‌افزار آن‌را به صورت رایگان همراه با متن (برنامه اصلی نرم‌افزار) در اختیار عموم مردم قرار می‌دهند. این‌گونه محصولات به «متن‌آزاد» (Open Source) مشهور می‌باشند. محصولات «متن‌آزاد» بخش بزرگی از نرم‌افزارهای آزاد را تشکیل می‌دهند.
خوب حال سئوال این‌جاست که اگر یک عامل سوءاستفاده‌گر و فرصت‌طلب اقدام به ثبت تجاری نرم‌افزار «متن‌آزاد» یا ایده‌های به کار گرفته‌شده در آن کرد و آن را به عنوان یک نرم‌افزار تجاری و محصول شخصی خود جا زد، تکلیف چیست؟ در واقع پرسش این‌جاست «چه کسی از محصولات «متن‌آزاد» که در دسترس همه می‌باشند در برابر قوانین مالکیت حقوق معنوی حمایت می‌کند؟»
Copyright به معنی «حق طبع و نشر در انحصار پدیدآورنده(گان)»
پس تا اینجا به طور خلاصه:
- اشخاص با گروه‌هایی هستند که محصولات نرمافزاری را با مقاصد تجاری تولید می‌کنند.
- قوانینی وجود دارد که از حقوق این اشخاص دفاع می‌کند.
- اشخاص یا گروه‌هایی هستند که محصولات نرمافزاری رایگان و آزاد یا به اصطلاح «متن‌آزاد» تولید می‌کنند.
- با توجه به آزاد و در دسترس بودن محصولات آزاد، اشخاص منفعت‌طلب می‌توانند آن‌ها را به عنوان محصولات تجاری و انحصاری ثبت نمایند و آزادی آن‌ها را محدود نمایند.
گروه‌ها و جنبش‌های «متن‌آزاد» برای جلوگیری از این مساله راه حلی یافته‌اند. آن‌ها محصول خود را به صورت کاملا آزاد عرضه نمی‌کنند، بلکه آن‌را تحت موافقت‌نامه یا مجوزی مشهور به کپی‌لفت یا Copyleft به معنی «حق طبع و انتشار آزاد همواره تضمین شده است» عرضه می‌کنند.
اگر متوجه بازی کلامی شده باشید، Copyleft در واقع بازی کلامی با واژه Copyright است. هر گونه تکثیر یا اعمال تغییرات در محصولاتی که تحت حمایت Copyleft باشد آزاد و بلامانع است. اما شرط آن این است که تکثیر کننده کلیه حقوق مربوط به تکثیر یا اعمال تغییرات را به تک‌تک کاربران بعدی نیز منتقل کند. به این ترتیب هیچ‌کس نمی‌تواند به صورت یک‌جانبه اقدام به انحصاری کردن این محصولات بنماید.
Copyleft به معنی «تضمین آزادی حق طبع و نشر و اعمال تغییرات برای همه»
Copyleft محدود کردن همگان به آزادی است! بیایید دست به دست هم دهیم و همدیگر را به آزادی محدود کنیم.
اصطلاح «کپی‌لِفت» یک مفهوم عمومی می‌باشد و شامل موافقت‌نامه‌های تخصصی‌تری می‌شود. در صورتی که از علاقه‌مندان جنبش آزادی نرم‌افزار می‌باشید و یا قصد دارید نرم‌افزار «متن‌آزاد» تولید کنید، حتما با مجوزهای زیر آشنا شوید:
-
GNU General Public License یا GNU GPL: متداول‌ترین مجوز برای نرم‌افزارهای آزاد. حق چاپ و تکثیر و تغییرات برای همگان آزاد می‌باشد.
-
GNU Free Documentation Licence یا GNU FDL: معادل GNU GPL برای محصولات نوشتاری. حق چاپ، تکثیر و تغییرات برای همه خوانندگان آزاد می‌باشد.
مطالعه بیشتر:
- Copyleft چیست؟
- صفحه فارسی گنو
- GNU General Public License : همراه با متن کامل و جزییات
- GNU Free Documentation License: همراه با متن کامل و جزییات
- چگونه از مجوزهای GNU برای محافظت از نرم‌افزار تولیدی خود استفاده کنیم
- بنیاد نرم‌افزار آزاد
بامدادی 
ایولا.
خیلی مطلب باحال و جدیدی بود.
تا حالا نمیدونستم کپی لفت هم داریم.
ممنون به خاطر اطلاع رسانیتون.
لایکلایک
درود
هرچند من این مطالبتون را بیشتر مطالعه می کنم ولی حذف به یک باره شعر و شاعری از وبلاگتون دلیل خاصی می تونه داشته باشه!؟
——————————————————–
بامدادی: هم دلیل خاص داره و هم دلیل عام! دلیل خاصش اینه که اصولا شعر گفتن بستگی به وضعیت حسی و روحی من داره که همیشه یک جور نیست. وقتی که حس شعر نباشه شعر نمی‌گم و علاقه‌ای هم به نقل قول شعر از دیگران ندارم. 🙂 دلیل عامش اینه که من به سیاست و همینطور موضوعات فنی و به ویژه پدیده‌های مربوط به ظهور «جامعه شبکه‌ای» و «جامعه اطلاعاتی» علاقه‌مند هستم. پس باید جایی هم به این زمینه مورد علاقه‌ام توی وب‌لاگم بدم.
ممنون از توجهی که نشون می‌دی. واقعا برام ارزش داره.
موفق باشی
لایکلایک