دارم توی یکی از اتوبان‌های تهران رانندگی می‌کنم و در خط تندرو هستم. ساعت شلوغی است، با وجود این سرعت من تقریبا با سرعت حداکثر مجاز در اتوبان برابری می‌کند. با این حال راننده‌ای از پشت چراغ می‌زند که یعنی بروم کنار. نگاهی به جلو و عقب می‌اندازم و می‌بینم تا چشم کار می‌کند ماشین پیش رویم است. پس معنی چراغ ایشان تنها این نیست که من بروم کنار، معنایش این است که همه بروند کنار که ایشان رد شود. شاید آمبولانس، پلیس یا ماشین آتش‌نشانی باشد. دوباره به آینه نگاه می‌کنم که مطمئن شوم. خیر. از این بحث‌ها نیست. خواه ناخواه با اطلاعات موجود نتیجه‌گیری می‌کنم: با یک عوضی طرفم.
عوضی فاصله‌اش را از پشت کم کرده و چیزی حدود یک یا دو متر با ماشین من فاصله دارد. باز هم چراغ زد. چکار باید کنم؟
چهار انتخاب دارم:
۱) از خط تندرو خارج شوم و راه بدهم
این دقیقا چیزی است که عوضی می‌خواهد. من راه بدهم، گاز بدهد به ماشین بعدی برسد و چراغ بزند. او راه بدهد. بعدی راه بدهد. همه راه بدهند تا حضرت‌شان کیف کنند. این گزینه مطلوب من نیست، چون من دوست ندارم به همین راحتی به یک عوضی امتیاز بدهم.
۲) بی‌خیالش شوم. در خط تندرو بمانم و با همین سرعت ادامه دهم
این‌کار عوضی را به هدفش نمی‌رساند، اما برای من وضعیت مطلوبی نیست. بر فرض که من مجبور شوم ترمز ناگهانی کنم، عوضی از پشت به من می‌زند و اگر چه مقصر است اما من دچار خسارت و دردسر می‌شوم. من نمی‌خواهم آسیب ببینم، حتی اگر تقصیر من نباشد. پس این که عوضی با فاصله کم پشت سر من رانندگی کند و سرعت هم این قدر زیاد باشد وضعیت قابل قبولی برای من نیست.
۳) در خط تندرو بمانم، اما سرعتم را زیاد کنم
این کار دو تا مشکل دارد. اول این که تا حدی عوضی را راضی می‌کند چون او حالا می‌تواند با سرعت بیشتری حرکت کند. اما اشکال دوم و مهم‌تر این است که حالا من توی اتوبان شلوغ مجبورم فاصله‌ام را با ماشین جلویی کم کنم و خودم را در وضعیت خطرناکی قرار دهم. این گزینه هم مطلوب من نیست.
۴) در خط تندرو بمانم، اما سرعتم را کم کنم
با توجه به شرایط، این گزینه مناسب‌ترین است. بدون این که ترمز کنم، پایم را از روی گاز بر می‌دارم تا آرام آرام و به صورتی کاملا ایمن، سرعت ماشین کم شود. در همان حال فلاشر را روشن می‌کنم تا به عوضی بفهمانم که فاصله‌اش با من کم است و تا وقتی که فاصله‌اش را به اندازه دست کم چهار ثانیه (یعنی اگر من ترمز کنم، چهار ثانیه بعد به من بخورد) زیاد نکند سرعت من کم و کمتر خواهد شد تا شدت برخورد احتمالی را کاهش دهد. همان‌طور که سرعتم کمتر می‌شود عوضی کلافه‌تر می‌شود. اگر این‌کار باعث شد که او هم سرعتش را کم کند و فاصله‌اش را از پشت با من زیاد کند که هیچ، من هم سرعتم را به حد قبل می‌رسانم و هر دو ادامه می‌دهیم چون این وضعیت مطلوب من است «عوضی به هدفش نرسیده، اما کوتاه آمده». اما اگر عوضی سرعتش را کم نکند، به کم کردن سرعتم ادامه می‌دهم تا جایی که مجبور می‌شود خط اش را عوض کند و از سمت راست سبقت بگیرد. در این حال مشکل من دیگر حل شده است و او می‌تواند برود و ادامه زندگی پر استرس‌اش را بدهد بدون آنکه از من امتیازی گرفته باشد یا آنکه مرا به وضعیت خطرناکی دچار کرده باشد.
نکته کلیدی: در تمام این مدت باید خونسردی خودتان را حفظ کنید و بدون هیچ هیجان خاصی، از کل فرایند «مدیریت عوضی» لذت ببرید.
با توجه به فیلتر بودن بامدادی در ایران، لطفا مطالب آن‌را از طریق اشتراک در خوراک آن پی‌گیری کنید. استفاده از مطالب و عکس‌های منتشر شده در وبلاگ‌ها و فوتوبلاگ‌های من به شرط «نقل قول دقیق»، «ذکر ماخذ» و «ارجاع لینک به اصل پست» بلا مانع است.
بامدادی 
قشنگ بود! 🙂
لایکلایک
این روش درست نیست. طبق قانون، وقتی کسی راه می‌خواد و رفتار غیرمنطقی داره، باید بهش راه بدی.
به خاطر اینکه در چند ثانیه که نمی‌تونی اون رو آدم کنی، ولی تحریک یک آدم عصبی، باعث تغییر لاین خطرناک اون آدم میشه و لایی کشیدن اون همه رو در مسیرش در معرض خطر قرار میده.
بحث به عوضی امتیاز دادن نیست، اما به عوضی راه بدین. اگر بهش راه ندین، لایی می‌کشه و برای همه خطرناکتره.
لایکلایک
بله این نکته خوبی است. اما کوتاه آمدن همه در مقابل آدمی زیاده خواه چطور؟ گزینه بدتری نیست؟
لایکلایک
من دیشب کمی بیش‌تر فکر کردم: این روش شاید قابل تعمیم نباشه. احتمالن به همون اندازه که شما اعتقاد داشتین که کارتون درست و مطابق قانونه، اون هم اعتقاد داشته که کارش درسته (و شاید اعتقاد داشته باشه که کارش مطابق قانون هم باشه). مثلن شما فکر کنین که با حداکثر سرعت مجاز دارین حرکت می‌کنین، اما اون فکر کنه حداکثر سرعت مجاز یک چیز دیگه است. در این حال این روش شما یک مشکل درست می‌کنه: اگر همه بخوان این روش رو دنبال کنن، هرج و مرج میشه!
یک مثال بزنم: اینجا شایعه هست که میشه با سرعت نه مایل بر ساعت بیش‌تر از سرعت مجاز هم حرکت کرد. خیلی هم اتفاق می‌افته که ماشین‌ها با سرعت بیش‌تر رانندگی می‌کنن. حالا برای من سرعت مجاز همون سرعتیه که روی تابلو نوشته شده. از طرف دیگه برای ماشین پشت سری که با سرعت به من نزدیک میشه، سرعت مجاز اونیه که روی تابلو نوشته شده به علاوه‌ی نه (و به این موضوع هم اعتقاد عمیق داره!). صحبت من اینه که تفسیرهای ما متفاوت هستن و خیلی مهمه که تا چه حد می‌خواهیم بنا بر تفسیرهامون از قوانین، نظرمون رو اعمال کنیم.
با نظر آزاد موافق نیستم. به نظرم صرف این که اگر با یک عوضی همکاری نکنی ممکنه کارهای خطرناکی بکنه، دلیل نمی‌شه که باهاش همکاری کرد و به خواسته‌هاش تن داد.
لایکلایک
روزبه ممنون از توجه به موضوع.
ببینید در این جا تاکید اصلی من روی حداکثر سرعت مجاز نیست. نکته اصلی این است که اتوبان پر از ماشین است و این طور نیست که من سد راه کسی شده باشم. من فقط فاصله ایمن را از ماشین جلویی خودم رعایت می کنم. در این شرایط که جلوی من پر از ماشین است، چرا یک نفر باید این اجازه را به خودش بدهد که چراغ بزند؟
شاید بگویید طرف عجله دارد. شاید طرف بیمار دارد یا غیره.
این احتمال هست. اولا این را می گذارم به عهده قضاوت من راننده در آن شرایط. یعنی به نظرم راننده می تواند از شواهد و قرائن متوجه شود که با یک عوضی طرف است و یا با یک آدمی که عجله دارد و کارش گیر است. من فرض گرفته ام که با یک عوض طرفم و شخصا فکر می کنم عوضی را می توانم از آدم محترمی که عجله دارد تشخیص دهم (حتی از توی آینه یا از طریق نزدیک شدنش و غیره). دوما این که این موارد اینقدر زیاد هستند در تهران که با احتمال خوبی می توان گفت اکثرشان نمی توانند موارد اضطراری باشند. خلاصه این که چرا باید تعریف شخصی مان را از «عجله داشتن» اینقدر باز و گشاده دستانه بگیریم که این همه آدم به خودشان اجازه دهند در خواست تخیله کل اتوبان را بکنند؟
لایکلایک
من قضیه رو از دید اون آدم عوضی روایت می کنم(که خیلی وقتها رولش رو بازی می کنم!):
شما دارید توی لاین سرعت رانندگی می کنید و می بینید یکی توی لاین سرعته. سمت راستش خالیه. پس می تونه بره کنار. براش چراغ می زنید یعنی قصد من از نزدیک شدن رفتن به سبقته پس برو کنار. طرف مقاومت می کنه. خیلی وقتها جلوش بازه که هیچ توجیهی نداره. خیلی وقتها هم جلوش بسته هست این برای من یعنی اون قصد سبقت از جلوییش رو نداره یا توانایی این کار رو نداره. پس باید به سمت راست بره تا من بتونم سبقت بگیرم. من می تونم مثل خیلی ها وقتم رو تلف نکنم و از سمت راست سبقت بگیرم ولی این تخلفه و نمی خوام انجامش بدم.
نکته اول: تجمع خودروها در خط سرعت در ایران بسیار متداوله. این باعث اختلال در ترافیک میشه چون خودروهای سریعتر هم در اون سرعت انباشته می شن یا اقدام به سبقت از راست می کنن که خطر بیشتری داره. بعضی راننده های غیرماهر به خط سرعت پناه می برن تا فقط از یک سمت با ماشین ها دیگه مجاور باشن. اینها معمولا از حداکثر سرعت هم کمتر می رونند.ممکنه چراغ زدن مداوم من برای خودروی جلویی به علت تجربه مکرر چنین آدمهایی باشه.
نکته دوم: مطابق ماده 134 آیین نامه باز کردن راه برای وسیله نقلیه ای که می خواهد سبقت بگیرد اجباری و افزایش سرعت ممنوع است. این ماده اشاره ای به سرعت سبقت گیرنده نمی کند. سرعت غیرمجاز تخلف است اما ممکن است فردی با دلیل عقلی آن را انتخاب کرده باشد و آماده مجازات قانونی هم باشد. این وسط هیچ وظیفه عقلانی برای کنترل سرعت دیگران بر عهده راننده جلویی نیست.
نتیجه: قضاوت شما راجع به آن فرد شتابزده بود چون خودتان را جای آن فرد نگذاشتید. پس با یک لقب عوضی سعی کردید شخصا او را تنبیه کنید. نتیجه اینکه با یک تخلف تلاش کردید جلوی تخلف دیگری را بگیرید در حالیکه تکلیف عقلی یا قانونی برای منع آن نداشتید.
لایکلایک
نه صورت مساله این نیست.
اتوبان پر است و همه خط ها پر از ماشین. من مزاحم تردد کسی نشدم. در ضمن خالی کردن خط تندرو و رفتن به خط وسط هم برای من همانقدر دردسرزاست، چون خط وسط هم پر از ماشین است.
لایکلایک
چیزی که من در این موارد تجربه کردم اینه:
طرف هر جوری که هست میاد از شما سبقت میگیره. بعد به جهت تلافی و به حالت عصبی مرتبا با حرکات مارپیچ یا ترمز زدن در جلوی شما، شما را در موقعیت خطرناکی قرار میده.
لایکلایک
یک آجر لق در این نوع نگاه و نوشتن هست. «عوضی» خطاب کردن یک نفر دیگه با توجه به دیدگاه شخصی خودتون. «عوضی» یک لفظ مطلق هست شما با قرار دادن راننده عقبی در رده بندهی «عوضی ها» عملا جلوی هر نوع اصلاحی رو می گیرید و راه رو برای شماتت اون راننده باز می کنید. یک جو تخریبی ایجاد می شه که در اون اصلاح وجود نداره فقط هم نظرها می تونند با هم گپ بزنند و از اینکه در اون کتگوری حضور ندارند خوشحال باشند و خودشون رو بالاتر ببینند. تصور کنید همون راننده هم اینجا در این بحث ما شرکت داشته باشه، وقتی می بینه اینطور راجع به اون صحبت شده آیا اصلاح می شه؟
رفتارهای مشکل دار ترافیکی توی تهران و سایر شهرها زیاد می بینم اما به همون میزان هم قضاوت راجع به سایر راننده ها، برچسب زدن و اتهام زدن به اونها رو می شه دید. کاری که شما هم می کنید همینه. اون راننده «عوضی» نیست. بلکه خیلی راحت می تونه «راننده خاطی» نام برده بشه.
لایکلایک
بهرحال طبق قانون راهنمایی و رانندگی و آیین نامه من و شما مسئول تنبیه راننده خاطی نیستم و ثانیاً وظیفه دارید خط سبقت رو حتی برای خلافکار باز کنید. هر کاری غیر از این خطرناک و غیر قانونیه. حتی اگه اون بخواد بره جلو و برای ده تا ماشین پشت سر هم این کار چراغ زدن و اصرار بر سبقت رو تکرار کنه همه وظیفه دارن راه بدن.
لایکلایک
به نظرم این راه مناسبی نیست. عوضی وقتی از کنار شما می گذرد سزش را بیرون می آورد و ناسزا می گوید و یا خودروش را به آینه شما می کوبد. بهر حال تهران فعلا عوضی آباد است تا آدم آباد یا هر چیز دیگری. عجب آنکه اکثر عوضی ها مذکرند.
لایکلایک