در خبرها آمده است:
در نشست دورهای «سازمان همکاری شانگهای» یا «پیمان شانگهای» که در تاجیکستان برگزار میشود، ایران رسما درخواست عضویت در این سازمان را کرد. تاجیکستان در سال جاری میلادی ریاست سازمان را برعهده دارد و نشست سران نیز در شهر دوشنبه برگزار می شود.
سازمان همکاری شانگهای چیست؟
«سازمان همکاری شانگهای» یا (Shanghai Cooperation Organisation) در سال 2001 توسط کشورهای چین، روسیه، قزاقستان، قرقیزستان، تاجیکستان و ازبکستان تاسیس شد و هدف آن گسترش همکاریهای امنیتی-اقتصادی-فرهنگی میان اعضا است (با تاکید روی همکاریهای امنیتی).
کشورهای ایران، پاکستان، هندوستان، مغولستان نیز اعضای ناظر این سازمان هستند.
غول خفتهای به نام «سازمان همکاری شانگهای»
اگر چه به صورت مستقیم در اساسنامه این سازمان ذکر نشده ولی اهمیت استراتژیک 
این سازمان را از لحاظ رقابت با نیروی نظامی ناتو و ایالات متحده را نمیتوان نادیده گرفت. ناظران غربی اعتقاد دارند این سازمان در واقع نوعی «پیمان ورشوی مدرن» است. کشورهای عضو و ناظران این سازمان روی هم رفته بزرگترین قدرت اقتصادی-نظامی و بزرگترین تولید کننده و مصرفکننده انرژی در جهان هستند. همچنین این کشورها دارای 25٪ خاک کره زمین هستند.
اهمیت استراتژیک بالقوه این سازمان وقتی بالفعل میشود که اعضای ناظری مانند هندوستان (قطب عظیم اقتصادی-صنعتی) و ایران (دارای دومین ذخایر نفت و گاز در جهان و دارای نقش کلیدی در خاورمیانه به صورت عضو دائمی این سازمان درآیند.
سازمان همکاری شانگهای و مسابقه تسلیحاتی
جاهطلبیهای روزافزون آمریکا در راستای حفظ هژمونی و سلطه خود به عنوان ابرقدرت جهانی را باید از مهمترین انگیزههای تشکیل «سازمان همکاری شانگهای» دانست. به عنوان مثال گسترش فعالیتهای نظامی آمریکا به فضا، گسترش ناتو و طرح نصب سپر دفاعی موشکی در اروپای شرقی، اشغال نظامی افغانستان و به دنبالش عراق و تهدیدهای روزافزون علیه ایران.
قابل توجه است که اولین مانور نظامی مشترک اعضای «سازمان همکاری شانگهای» در اگوست 2003 انجام شد. یعنی درست چند ماه پس از حمله نظامی آمریکا به عراق.
سازمان همکاری شانگهای: ابرقدرت پنهان
با توجه به نزدیکی روزافزون روسیه و چین، سازمان همکاری شانگهای برای تبدیل شدن به مهمترین وزنه سیاسی-اقتصادی-نظامی در معادلات جهانی یا به عبارت دیگر «ابرقدرت جهانی» دستکم به سه عامل زیر نیازمند است:
1. عضویت هند: حضور هند و اتحاد استراتژیک آن با کشورهای روسیه و چین «مثلث خطری» را تشکیل خواهد داد که قادر است موازنه قدرت را در سطح جهان عوض کند (دستکم از لحاظ تئوری). آمریکا در سالهای اخیر پیوسته از نزدیک شدن هند به کشورهایی مانند چین و روسیه واهمه داشته است و برای بازنگاه داشتن هند، امتیازهای فراوانی به این کشور داده است. (نمونه همکاریهای هستهای آمریکا و هند)
2. عضویت ایران: در صورت نزدیکی و اتحاد با ایران، پشتوانه «نفت و گاز ایران» استقلال سیاسی و قابلیت مانور قدرتهایی مانند «چین» یا «هندوستان» را به مراتب در سطح جهانی افزایش میدهد و در واقع آسیبپذیری این کشورها را کم میکند. به اعتقاد من یکی از مهمترین دلایل فشارهای وارد شده به «ایران» از سوی غرب را باید در همین موضوع ریشهیابی کرد. حاکمیت «ساز مخالفزن» ایران که به دلایل مختلف قادر به اتحاد استراتژیک با غرب نیست، مستعد گرایش و پیمان با شرق است. آمریکا به شدت با هرگونه نزدیکی «ایران» با «چین» یا «هند» مخالف است. نمونه مخالفت آمریکا را در موضوع خط لوله ایران-پاکستان-هند دیدهایم. آمریکا پاکستان را به تحریم تهدید کرد و باجدهیهای هستهایاش به هند هنوز هم ادامه دارد.
3. عضویت پاکستان: پیوستن بزرگترین متحد آمریکا (غرب) در آسیای جنوبی (مرکزی) که پیوند کلیدی میان «ایران و چین» را نیز تقویت خواهد کرد میتواند رویای ابرقدرت درحال ظهور باشد.
اهمیت روزافزون سازمان همکاری شانگهای
نوام چامسکی درباره هند و اهمیت روزافزون «سازمان همکاریهای شانگهای» میگوید:
هند هر دو مسیر را پیش میرود. بخشی از انگیزه آمریکا برای دادن امتیازهای هستهای به هند تشویق این کشور به عضویت در «حلقه آمریکا» (US Orbit) بود. اما هندیها بازی دوگانه میکنند. آنها روابط خود با چین را بهبود دادهاند. از لحاظ تجاری، سرمایهگذاریهای مشترک یا روابط دیگر. هندیها اگر چه هنوز به عضویت سازمان همکاری شانگهای در نیامدهاند، اما به عنوان ناظر در این سازمان که به طور غالب «چینی» است ولی به سرعت در حال رشد است و میتواند دربرابر ناتو مطرح شود،حضور دارند. این سازمان متشکل از کشورهای آسیای مرکزی و روسیه با منابع عظیمش است و همینطور چین که یک اقتصاد بزرگ در حال رشد است. این سازمان آمریکا را شامل نمیشود و درخواست آمریکا برای حضور به عنوان ناظر را تاکنون رد کرده است.
به تدریج ممکن است کشورهای دیگر منطقه نیز به آن ملحق شوند. کره جنوبی که تا کنون عضو نبوده ولی ممکن است به عنوان یک کشور صنعتی به عضویت این سازمان درآید. ژاپن نیز اگرچه تاکنون نقش خود را به عنوان وابسته (Client) آمریکا پذیرفته، اما این موضوع لزوما دائمی نخواهد بود.
چرا عضویت ایران در این سازمان مهم است؟
با توجه به مواردی که بر شمردم، عضویت ایران در «سازمان همکاری شانگهای» (در صورت عملی شدن) میتواند «نقطه عطفی» در حیات این سازمان تلقی شود. چرا که حضور ایران در این سازمان ممکن است در درازمدت هند را نیز تشویق به پیوستن کند. از دیدگاه ایران نیز حضور در این سازمان میتواند راه خروجی از سیاستهای فشار غرب از طریق تحریم و تهدید تلقی شود.
ایران بارها تمایل خود را برای عضویت در این سازمان اعلام کرده است. ولی «شرایط جهانی» تا این لحظه اجازه نزدیکی بیشتر ایران را به هند و چین نداده است. به خصوص آمریکا شدیدا با این موضوع مخالف است. درخواست رئیسجمهور ایران آقای احمدینژاد برای نزدیکی بیشتر به این سازمان با برخورد منفی آمریکا روبهرو شد. دونالد رامسفلد وزیر دفاع وقت آمریکا دراینباره گفت:
به نظر من خیلی عجیب است که کسی بخواهد کشوری مانند ایران که بزرگترین ملت تروریستی در جهان است را به عضویت سازمانی در آورد که مدعی مقابله با تروریسم است.
طبیعی است که رامسفلد واقعا منظورش «تروریست بودن» ایران نیست. «سازمان همکاری شانگهای» هم البته برای برخورد با تروریسم طراحی نشده است. ترجمه روان و ساده این جملات صادفانه ولی پنهان پشت واژههای سیاسی این است:
من به نمایندهگی از اقلیت حاکم بر آمریکا از عضویت ایران در سازمانی که هدفش (ماهیتش) رقابت اقتصادی-نظامی با ناتو و آمریکاست مخالف هستم.
طبیعتا نفوذ اقتصادی-نظامی آمریکا در جهان امروز به حدی است که میتواند عامل تعیین کننده مهمی در تصمیمگیری دولتها، حتی دولتهای قدرتمندی مانند چین یا هند باشد. ولی به نظر میرسد امپراطوری آمریکا دوران اوج خود را پشت سرگذاشته است و روزهای افول در راه است. شاید همین نکته است که آمریکا را از هر لحظه دیگری در صد سال اخیر برای امنیت ایران و جهان «خظرناکتر» میکند.
و این خود حکایت دیگری است…
مشترک خوراک بامدادی شوید
کامل
فقط مطالب
فقط لینکدونی
دوست داشتن در حال بارگذاری...
بامدادی 