اختراعی که دنیا را تکان نداد

عکس بالا طرحی را نشان می‌دهد از گوشی تلفن همراهی که می‌تواند به کمک حرارت بدن انسان شارژ شود. به نظر خیلی جالب و انقلابی می‌رسد و در نگاه اول ممکن است به نظر برسد که چه خوب… این تکنولو‏ژی انقلابی در گوشی‌های تلفن همراه ایجاد خواهد کرد و دیری نخواهد پایید که جهان مملو از این نوع گوشی‌ها می‌شود.

اما احتمالا این ایده هرگز جهان‌گیر نخواهد شد و البته که این اولین ایده‌ی جالبی نیست که به تولید انبوه نمی‌رسد.

در مورد بهینه‌سازی جزئی‌نگرانه قبلا صحبت کرده بودم ولی هر از چند گاهی از میان مصادیق متعددی که این ور و آن ور می‌بینم مثالی می‌زنم تا اهمیت موضوع را مدام یادآوری کنم.

موضوع این است که به دلایل اجرایی متخصص‌ها معمولا تمایل دارند سیستم هر چه کوچک‌تر مورد مطالعه‌شان را از نظرگاه مورد علاقه‌شان بهینه کنند. مثلا متخصصی که درباره‌ی خط تولید یک محصول در یک کارخانه‌ی معین فکر می‌کند دوست دارد روش‌هایی بیابد که تولید آن محصول کم هزینه‌تر یا کم‌عوارض‌تر یا راحت‌تر یا سریع‌تر یا … شود. اما اشکال نگاه بیش از حد تخصصی این است که متخصص در تلاش برای یافتن بهترین گزینه برای سیستم جزئی مورد مطالعه‌اش موارد مهم‌تری را که به سیستم‌های بزرگ‌تر پیرامونی مربوط می‌شوند نادیده بگیرد.

البته که مس هادی گرمایی و الکتریکی عالی‌ای است اما مشکل این‌جاست که ذخایر مس جهان محدود است و یکی از نگرانی‌های مهم آینده‌ی جوامع صنعتی کمبود مس است. در نتیجه تکنولوژی‌هایی شانس توسعه و بقای بیشتری دارند که بر مصرف کمتر مس و حتی جایگزینی آن با منابع وافرتر تاکید کنند. هدف متخصص مربوطه البته این بوده که به هر روش ممکن گوشی‌ای طراحی کند که با حرارت بدن انسان کار کند و احتمالا عامل مهمی مثل محدود بودن منابع مس و بهای گران احتمالی آن را در نظر نگرفته است چرا که احتمالا مثل خیلی از متخصصان سنتی طراحی صنعتی فکر می‌کند که مهم این است که یک نمونه‌ که کار کند تولید شود و تکنولو‏ژی مشکل تولید انبوه را حل خواهد کرد.

گوشی تلفن همراه بالا اگر چه در مقیاس محدود بسیار جالب و عالی به نظر می‌رسد و حتی می‌تواند به عنوان الهام‌بخش فن‌آوری‌های آتی به کار رود اما به عنوان نمونه‌ای برای تولید انبوه و در نگاهی وسیع‌تر و بلندمدت‌تر مصداق بهینه‌سازی جزئی‌نگر و محکوم به فراموش شدن است.

متاسفانه نمونه‌ی اختراع‌های بالا احتمالا هرگز دنیا را تکان نمی‌دهند.


با توجه به فیلتر بودن بامدادی در ایران، لطفا مطالب آن‌را از طریق اشتراک در خوراک آن یا مراجعه به وبلاگ «آینه‌ی بامدادی» پی‌گیری کنید. استفاده از مطالب و عکس‌های منتشر شده در وبلاگ‌ها و فوتوبلاگ‌های من به شرط «نقل قول دقیق»، «ذکر ماخذ» و «ارجاع لینک به اصل پست» بلا مانع است.